کتاب «دیالکتیک سینما و جامعه» که در قالب مجموعه گفت‌وگوهایی با عماد افروغ در طول ده سال گذشته درباره هنر و به‌طور خاص سینما شکل گرفته، با دو رویکرد اصلی نظریه‌پردازانه و دیگری رویکردی منظومه‌ای و دیالکتیک به پدیده‌ها از جمله هنر و سینما پیش‌ رفته و هدایت شده است. متن کتاب قطع نظر از گفتار نظریه اول با عنوان دیالکتیک و خلاقیت هنری به مفهوم و جایگاه دیالکتیک و خلاقیت و بداعت یک اثر هنری پرداخته و حکم پشتوانه نظری کتاب و تقریباً تمام گفت‌وگوها را دارد.

دکتر افروغ در این اثر که هم در نظر به گفت‌وگو می‌پردازد و هم در روش، دغدغه بسط امر دیالکتیکی و گفت‌وگو را دارد و با تأکید بر دیرینه، جاوید، ثابت و متعالی بودن حقیقت، از گفت‌وگو دفاع می‌کند و آن را به‌عنوان ابزار مؤثر و کارآمد برای مفاهمه مطرح می‌سازد.

کتاب حاضر در چهار بخش «دیالکتیک و خلاقیت هنری»، «قبل جشنواره»، «بعد جشنواره» و «دیالکتیک دلیل و علت در سینما»، یک ضمیمه و چندین گفتار ذیل هر بخش مزین شده است. مطالب دو بخش قبل و بعد جشنواره نیز به ترتیب اهمیت، نظم و نسق یافته و نه زمان انتشار آنها؛ البته در بخش دوم سعی شده است حتی‌الامکان بعد از گفت‌وگوهای نسبتاً نظری، ترتیب زمانی مصاحبه‌ها رعایت شود.