انسان فطرتاً خداجوست و این نیاز فطری انسان‌ها با وجود فراز و فرودهایی که در زندگی بشری وجود دارد، همواره از نیازهای اساسی بشر است، هرچند برخی در انتخاب مصداق آن به اشتباه دچار شده سعی کرده‌اند این نیاز معنوی را از مسیر معنویت‌های دروغین، ارضا کنند. باید گفت، همین گرایش‌های معنوی، زمینه پیروزی انقلاب اسلامی و سرافرازی سربازان اسلام را در طول هشت سال جنگ تحمیلی فراهم ساخت و پیشرفت نظام اسلامی ایران نیز در گرو توجه به معنویت و تقویت روز افزون آن است.

یکی از روش‌هایی که در دین مبین اسلام برای تقویت این بعد ارتباطی انسان در نظر گرفته شده، سنت اعتکاف است که ظرفیت‌ها و کارکردهای عبادی و اجتماعی فراوانی دارد. گرچه در دوران اخیر با وجود گسترش استقبال روزافزون از اعتکاف، تاکنون پژوهش‌های شایسته‌ای درباره آن صورت نگرفته است، در پژوهش حاضر، پس از تنظیم سؤالات تحقیق، مصاحبه‌های علمی نیمه‌باز با ۸ نفر از استادان نخبه حوزه و دانشگاه صورت گرفت که نتیجه تحلیل مضمون این مصاحبه‌ها در مقدمه کتاب آورده شده است.

در این نوشتار به ویژگی‌هایی چون جایگاه اعتکاف و ظرفیت‌های آن، کارکردهای فردی و اجتماعی اعتکاف، راهکارهای ارتقای آثار آن و آسیب‌های موجود در برگزاری اعتکاف پرداخته شده است.