حضرت آیت الله خامنه‌ای، رهبر عزیز انقلاب اسلامی در تاکید مطالعه زندگینامه امام خمینی (ره) و آموختن سیره زندگی ایشان می‌گوید: «اگر راه امام را گم کنیم یا فراموش کنیم یا خدای نکرده عمداً به کنار بگذاریم، ملت ایران سیلی خواهد خورد.»
یکی از بهترین کتاب‌های زندگینامه امام خمینی (ره)
مجموعه کتاب حیات روح خدا را می‌توان یکی از بهترین کتاب های زندگینامه امام (ره) دانست. این کتاب سه جلدی اصول کلی حرکت و اندیشه بنیان گذار جمهوری اسلامی را به دور از توصیفات بخشی و کاریکاتوری شرح می‌دهد و از روایت‌ها و خاطرات افراد نامدار در تصدیق تحقیقات کمک می‌گیرد.
معمار بزرگ انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره)
آن معمار بزرگ انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره)، نقشه راه و ادامه مسیر را به ما نشان داده‌اند و برای آن‌که امت اسلامی به مقصود و هدف نهایی خود برسد؛ لازم است نسل‌های بعد، نقشه ادامه راه را از دستان امامین انقلاب بگیرند.
چرا به بررسی زندگی امام خمینی (ره) بپردازیم؟
ابعاد مختلف زندگینامه امام خمینی (ره) می‌تواند ما را با حیات جدیدی از زندگی آشنا کند. امام خمینی (ره) به عنوان یک فقیه جامع الشرایط توانسته بدون الگو قراردادن غرب و شرق، الگوی انسان کامل را به دنیا ارائه کند و بدون پیروی از ابرقدرت‌ها، پایه‌گذار انقلابی اسلامی و مردمی باشد. در نتیجه مطالعه و بررسی رفتار و اندیشه امام خمینی (ره) به عنوان یک الگو، معلم و رهبر می‌تواند برای همه جامعه مفید بوده و برای هر اندیشمندی که می‌خواهد قدمی در مسیر انقلاب بردارد، ضروری است.
در مورد امام خمینی (ره) چه کتابی بخوانیم؟
مجموعه سه جلدی حیات روح خدا، زندگینامه امام خمینی (ره) است که توانسته نقش زمان و شرایط متغیر را در تصمیم‌گیری‌های امام نشان دهد.
در بستر تاریخ چه می‌شود که امام خمینی روش متمایزی در عرصه رهبری دین را مطرح می‌کند؟ ابتدای هر فصل از کتاب آقا روح الله در قسمت درآمدی بر فصل، به سیر تاریخی و زمانه‌ای که در آن خاطرات زندگی امام خمینی (ره) روایت شده می‌پردازد.
حمیدرضا باقری برای نگارش این کتاب به سراغ منابع مستند متعدد و خاطرات شاگردان و اطرافیانشان رفته است.
مجموعه سه جلدی کتاب حیات روح خدا، نوشته حمیدرضا باقری است. این مجموعه سه جلدی با نام های آقا روح الله، حاج آقا روح الله و لله در انتشارات بین الملل به چاپ رسیده است.
آقا روح الله | بررسی دوران طلبگی امام خمینی (ره)
کتاب آقا روح الله به بررسی دوران طلبگی امام خمینی (ره) در بستر تاریخ پرداخته است. در جلد اول کتاب حیات روح خدا، هفت فصل وجود دارد که از تولد تا دوران نوجوانی همراه با تحولات تاریخی زمان را دربرمی‌گیرد. محور دوران طلبگی امام خمینی (ره) با سه شاخص بررسی و خاطرات گردآوری شده‌اند؛ یک، ماجراهای مربوط به امام، دو، ماجراهای تاریخ معاصر ایران و سه، ماجراهای تاریخ معاصر جهان.
آقا روح الله؛ شبیه پیامبر
جلد اول مجموعه سه جلدی حیات روح خدا با عنوان آقا روح الله، ابتدا به خاندان امام می‌پردازد. بعد از روایت تولد امام، به سراغ نوجوانی و دوران طلبگی ایشان می‌رود. امام خمینی (ره) در دوران کودکی پدر خود را از دست می‌دهد و دایه‌ای از او نگه‌داری می‌کند. دوران کودکی و نوجوانی آقا روح الله را شاید بتوان از این نظر و نکات متعدد دیگر به سرنوشت کودکی و نوجوانی پیامبر اسلام تشبیه کرد.
خاطره ای از دوران طلبگی حضرت امام (ره)
برشی از کتاب آقا روح الله، جلد اول از مجموعه حیات روح خدا را بخوانیم:
«پیشنهاد شد منبر بروم. استقبال کردم. آن شب کم خوابیدم، نه از ترس مواجه شدن با مردم، بلکه با خود فکر می‌کردم فردا باید روی منبری بنشینم که متعلق به رسول الله (ص) است. از خدا خواستم مدد کند که از اولین تا آخرین منبری که خواهم رفت، هرگز سخنی نگویم که جمله‌ای از آن را باور نداشته باشم و این خواستن، عهدی بود که با خدا بستم. اولین منبرم طولانی شد... اما کسی را خسته نکرد. عده‌ای احسنت گفتند. وقتی به دل مراجعه کردم، از احسنت‌گویی‌ها خوشم آمده بود، به همین خاطر دعوت دوم و سوم را رد کردم و ۴ سال هرگز به هیچ منبری پا نگذاردم.»
اساتید امام خمینی (ره)
وقتی درباره زندگی امام خمینی (ره) دوست داریم بدانیم، برای شناخت این شخصیت بزرگ باید با اساتید ایشان نیز آشنا شویم. در کتاب آقا روح الله، با نحوه تعامل امام (ره) با اساتید حوزه آشنا خواهید شد. حضرت امام (ره) در محضر اساتیدی چون آیت الله محمدتقی خوانساری، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، میرزا جوادآقا ملکی تبریزی، آقا شیخ محمدرضا نجفی و آیت الله شاه آبادی درس خوانده‌اند و درس خارج آیت الله حائری را شرکت می‌کردند.
ازدواج آقا روح الله
در این کتاب علاوه بر اشاره‌ای به عبادات و زیارات و خلوتی که امام راحل داشتند، به سیره رفتاری در زندگی ایشان نیز اشاره شده است. نقش بانو ثقفی، همسر امام در زندگی ایشان چه بود؟ انجام کارها در خانه امام (ره) به چه صورت تقسیم می‌شد؟ سختی های زندگی طلبگی را چگونه مدیریت می‌کردند؟ در تربیت فرزندان چه نقشی را و به چه شکل ایفا می‌کردند؟ در برخورد با همسرشان چگونه بودند؟ قصه ازدواج، انتخاب همسر و خاطراتی از زندگی متاهلی و تعامل با فرزندان‌شان می‌تواند برای هر خواننده‌ای جالب باشد و روش تربیتی ایشان را نشان دهد.
دوران طلبگی و ماجراهای تاریخ معاصر ایران و جهان
در دوران طلبگی امام (ره)، وقایعی چون تاج گذاری رضا شاه، قیام تبریز، قیام علمای اصفهان، قانون متحدالشکل شدن لباس، مهاجرت یهودی ها از ایران به فلسطین، قیام مسجد گوهرشاد، قانون اجباری شدن کشف حجاب و... رخ داده است. زندگینامه امام خمینی (ره) را با توجه به برهه‌های مهم تاریخی باید مطالعه کرد تا درک درست‌‌تری از اعمال و رفتار ایشان به دست آورد.
اتفاقی که به خوبی در کتاب آقا روح الله افتاده و با مجموعه‌ای کامل از خاطرات و رخدادهای پیرامونی امام در زمان طلبگی و تحصیل ایشان مواجه هستیم.
حاج آقا روح الله | بررسی دوران استادی امام خمینی (ره)
جلد دوم مجموعه حیات روح خدا با عنوان حاج آقا روح الله، برشی از زندگینامه امام خمینی (ره) است که به بررسی دوران استادی حضرت امام (ره) در بستر تاریخ می‌پردازد. در این جلد به برهه تاریخی جنگ جهانی دوم و اشغال ایران، بازگشت آیت الله قمی به ایران و اولین تحرکات درباره قانون منع حجاب و تدریس شرعیات در مدارس می‌پردازد. سپس فعالیت‌های امام خمینی (ره) که بیشتر جنبه علمی و تدریسی داشته را به طور مفصل توضیح می‌دهد. از نظر حمیدرضا باقری، شاید بتوان گفت اولین اقدام سیاسی امام خمینی (ره)، پیگیری عملی شدن نامه آیت الله قمی به دولت سهیلی بوده است. همچنین آقا روح الله با آیت الله بروجردی در این باره دیدار کرده‌اند. اما پیش از آن به تدریس فقه و اصول در مقطع سطح و نیز فلسفه و عرفان و اخلاق مشغول بودند.
چند خطی از کتاب کشف الاسرار
در کتاب حاج آقا روح الله علاوه بر گذری بر زندگینامه امام خمینی (ره)، برخی یادداشت‌ها و برش‌هایی از کتاب‌های تالیف شده امام نیز آورده شده است. برای مثال در جلد دوم مجموعه حیات روح خدا به مطالب امام خمینی (ره) در کتاب کشف الاسرار می‌پردازد و به تبیین اندیشه ولایت فقیه و به پاسخ شبهاتی چون این سوال که "چرا اسلامی که در نیم قرن نیمی از جهان را گرفت، در ۱۳ قرن رو به افول گذاشته است؟" پاسخ می‌دهد و علت اینکه چرا مردم به دین بی‌علاقه شده‌اند را واکاوی می‌کند.
چند خطی از شرح حدیث جنود عقل و جهل
ماجرای نگارش شرح حدیث جنود عقل و جهل از دیگر مطالب خواندنی کتاب حاج آقا روح الله است. در این کتاب حضرت امام (ره)، رهبر کبیر انقلاب به نقد کتاب‌ها و مباحث اخلاقی پرداخته و در مورد لازمه‌های یک کتاب یا بحث اخلاقی، نکات کاربردی و مفیدی را اشاره کرده‌اند. برش‌های مرتبط با سیره امام (ره) در وقایع مختلف از کتاب شرح حدیث جنود عقل و جهل در کتاب حاج آقا روح الله ذکر شده است و در دسترس مخاطب قرار دارد.
سیره و زندگینامه امام خمینی (ره)
زندگینامه امام خمینی (ره) می‌تواند الگوی خوبی برای اقدامات سیاسی باشد. امام خمینی (ره) مبانی اسلامی انقلاب را شکل داده است و روی خطوط مشخصی مردم را هدایت کرده و آیت الله خامنه‌ای نیز بر همان موازین تاکید دارند.
حمیدرضا باقری در فصل های آخر کتاب حاج آقا روح الله، آن برشی از زندگینامه امام خمینی (ره) را بیان می‌کند که به اقدامات سیاسی ایشان در برابر طاغوت می‌پردازد و از هجمه باطل بر جبهه حق در آن دوره تاریخی با اسناد و مدارک صحبت می‌کند. کلان‌نگری، صبر راهبردی و دوراندیشی از مولفه‌های سیره امام خمینی (ره) است که در دعوت از آیت الله بروجردی به حوزه علمیه قم می‌توان مشاهده کرد.
خاطرات بزرگانی آیت الله مصباح یزدی، آیت الله بدلا، آیت الله سید علی خامنه‌ای، استاد سید هاشم رسولی محلاتی و... که به اقدامات امام (ره) مرتبط است در مجموعه حیات روح خدا متناسب با سیر زمانی آورده شده است. حمیدرضا باقری همچنین یادداشت‌هایی از آیت الله بروجردی و برش‌هایی مرتبط از زندگینامه دیگر علمای بزرگ زمان نیز در کتاب خود آورده است.
امام خمینی (ره) را چگونه شناختید؟
سابقه تدریس و ویژگی‌های استادی ایشان در کتاب حاج آقا روح الله بیان شده و همچنین خاطراتی از شیرینی درس‌های اخلاق ایشان در میان طلاب روایت شده است. امام خمینی را باید یک انقلابیِ اهلِ کارِ عمیقِ علمی دانست. اگر بپرسند امام خمینی (ره) را در دوره حکومت طاغوت چگونه شناختید؟ باید گفت: رهبر کبیر انقلاب، دوران پرشور جوانی را گذرانده بود ولی انگیزه و عزمش برای قیام و مبارزه همچنان پابرجا بود.
لله | بررسی دوره میانسالی و پیش از قیام امام خمینی (ره)
جلد دوم و سوم از مجموعه حیات روح خدا به بازه رحلت حاج شیخ عبدالکریم تا رحلت آیت الله العظمی بروجردی می‌پردازد. بازه‌ای که می‌توان از آن به دوره استادی حضرت امام در حوزه علمیه و دوره میانسالی و پیش از قیام امام خمینی (ره) تعبیر نمود. در جلد دوم این مجموعه که حاج آقا روح الله نام دارد، بیشتر توجه و تاکید نویسنده بر ابعاد شخصی مشی و سیره امام خمینی (ره) در آن برهه بوده است. اما حمیدرضا باقری در جلد سوم حیات روح خدا با عنوان لله، عمدتا اتفاقات مهم آن دوران و در ضمن نقش‌آفرینی امام راحل رحمه الله را مورد بررسی قرار داده است.
در کتاب لله، با مواضع مختلف حضرت امام (ره) و آیت الله بروجردی و دیگر شخصیت‌های تاریخی دوران آشنا می‌شویم.
کتاب لله: برشی اجتماعی - سیاسی از زندگینامه امام (ره)
در کتاب لله، آغاز مبارزات ملی شدن صنعت نفت، مخالفت با تشییع جنازه رضاخان در قم، بازگشت آیت الله کاشانی و ملی شدن صنعت نفت، فعالیت‌های حکومت اسلامی فدائیان، تحریم همه جانبه ایران، تظاهرات حزب توده و غائله ۹ اسفند ۱۳۳۱، تشکیل انجمن حجتیه، طرح تشکیل ساواک، تشکیل مدارس اسلامی و گام‌های مهم فرهنگی، اعدام نواب صفوی و واکنش امام خمینی(ره) روایت شده است. کتاب لله را از مجموعه حیات روح خدا می‌توان به عنوان برش اجتماعی - سیاسی از زندگینامه امام خمینی (ره) دانست.
نحوه تعامل تحول‌خواه با زعیم حوزه؛ آیت الله بروجردی
با انتقال زعامت شیعیان و رهبری حوزه‌های علمیه به آیت الله بروجردی بحث نیاز به اصلاح نظام حوزه و رفع نواقص آن مورد بحث قرار گرفت. حاج آقا روح الله از مدت‌ها پیش به لزوم اصلاحات نهادی حوزه‌های علمیه تاکید داشت و در این موقعیت نیز به همکاری با زعیم حوزه های علمیه پرداخت.
تشکیل هیئت اصلاحی حوزه
هیئت اصلاحی حوزه متشکل از حاج آقا سید زین‌العابدین کاشانی، حاج آقا حسین قمی، آقای سید محمد داماد، حاج آقا روح الله خمینی، آقای حاج میرزا محمد روحانی، حاج آقا مرتضی حائری، آقای سلطانی و بعضی دیگر بود.
بعد از تشکیل هیئت اصلاحی حوزه از اقدامات اساسی حاج آقا روح الله خمینی مربوط به مسائل مالی حوزه بود. حاج آقا روح الله و اطرافیانش معتقد بودند طرح‌ریزی برای اصلاح حوزه بدون پشتوانه قوی مالی به سامان نمی‌رسد. در این راستا به آیت الله بروجردی پیشنهاد داده شد که اداره موقوفه‌ها را در اختیار بگیرند و از چنگ دولت خارج کنند. در صحنه هیئت اصلاحی حوزه، تجربه های اولیه، وقایع بحرانی و نیز نحوه تعامل جریان تحول‌خواه با زعیم حوزه همگی در کتاب لله قابل بررسی و قابل تامل‌اند.
واکنش امام خمینی (ره) نسبت به گروه فدائیان اسلام
از دیگر نکات پررنگ کتاب لله و اقدامات سیاسی امام خمینی (ره) می‌توان به تلاش برای نجات نواب صفوی و گروه فدائیان اسلام اشاره کرد. هرچند امام با آن‌ها همراهی نمی‌کردند اما برای نجات جان آن‌ها نهایت تلاش خود را کرده و به اختلاف نظرهایی با آیت آلله بروجردی برخوردند. در کتاب لله به این موضوع به طور مفصل پرداخته شده است و با وفات آیت الله بروجردی و واکنش های بعد از آن، کتاب سوم حیات روح خدا به پایان می‌رسد.