اندیشمندان اسلامی در فلسفه اخلاق اسلامی که در یکی دو دهه اخیر به آن توجه زیادی شده است، نظریات متعددی بیان کرده‌اند؛ چه نظریاتی که مکاتب کلامی اشاعره، شیعی و معتزلی درباره نظام اخلاقی مطرح کرده‌اند و چه دیدگاه‌هایی که در آثار فلسفه اخلاقی معاصر مطرح شده است.

فلسفه اخلاق اسلامی از دو نظر اهمیت و ضرورت دارد: از سویی، تنها از طریق این‌گونه تحقیقات می‌توان به شبهات مکاتب مختلف و گاه متضاد در فلسفه اخلاق غرب همچون مکتب قدرت‌گرایی نیچه و مکتب حس‌گرایی پاسخ داد. از سوی دیگر، تأکید قرآن کریم و سنت بر حکمت باید و نبایدهای دینی و اخلاقی و نیز بیان فلسفه و حکمت برخی احکام الهی، نشان‌دهنده نگاه دین اسلام به معقولیت و مقبول‌کردن بایدها و نبایدهای دینی برای عموم جامعه است.

به دلیل اهمیت و جذابیت مباحث فلسفه اخلاقی و تازگی طرح این مباحث در میان نسل جوان و تحصیل‌کرده و نیز، طرح دیدگاه‌های مکاتب غربی که با ساختار اخلاقی اسلامی و فرهنگ ایرانی سازگار نیست؛ پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام طرح تبیین مباحث اساسی فلسفه اخلاق را در ضمن کلان‌طرح «فرهنگ‌نامه جامع علوم انسانی اسلامی» در گروه علمی پژوهه تعریف کرد.

طرح و اجرای این مجموعه در سال 1387 شمسی برعهده بخش تاریخ قرار گرفت و این کار بعد از مدخل‌یابی و بررسی و تنظیم آنها، در سال 1388 شمسی به‌طور رسمی آغاز شد و بعد از دو سال کار پیوسته در سال 1390 شمسی به پایان رسید.

نخست، مدخل‌ها، با تلاش نویسندگان متخصص در فلسفه اخلاق و زیر نظر حجت‌الاسلام دکتر احمد دبیری در ساختار و روشی متفاوت نگاشته و سپس بعد از نگارش هر مدخل و ارزیابی استادان ارزیاب؛ مقالات، نخست برای انتشار در وب‌سایت پژوهه، نهایی و پس از طی مراحل مختلف ویرایش ادبی و علمی و بازبینی دوباره، برای چاپ آماده شد.

در این کتاب، سعی شده است مباحث مهم و اساسیِ مطرح در فلسفه اخلاق تبیین و در عین قابل فهم و استفاده بودن برای عموم طلاب و دانشجویان، در طرح مباحث، وزانت علمی آن حفظ شود.

همچنین در آن، نزدیک به 90 مدخل و موضوع اصلی دانش فلسفه اخلاق، شناسایی و مطالب مرتبط به‌همت نویسندگانی از دانش‌آموختگان فلسفه و کلام در مدت دو سال نگاشته و در استخراج مدخل‌ها هم سعی شده است که به تمامی مباحث مهم فلسفه اخلاق پرداخته شود.

از مزایای این مجموعه، دسترسی آسان به موضوعات و مدخل‌های مرتبط و نیز طرح برخی مباحث اسلامی و طرح برخی مدخل‌های فلسفه اسلامی تنظیم‌شده به ترتیب حروف الفباست.